Vuurwerk verbod
Zoals het er nu naar uitziet zal er met ingang van 2026 een totaalverbod op consumentenvuurwerk gelden.
Vuurwerk afsteken is van oudsher een fantastische oudejaarstraditie in Nederland.
Helaas is niet iedereen het hiermee eens en worden ongeregeldheden en schade veroorzaakt door relschoppers direct geassocieerd met deze traditie van het afsteken van consumentenvuurwerk.
Algeheel vuurwerkverbod 2026
Het ziet er helaas naar uit dat de traditionele vuurwerktraditie voor consumenten in Nederland vanaf volgend jaar tot een einde komt.
De Eerste Kamer heeft een wet aangenomen die het bezitten en afsteken van (categorie F2) consumentenvuurwerk vanaf de jaarwisseling 2026/2027 verbiedt.
Dit verbod volgt op eerdere, tijdelijke verboden die werden ingesteld en wordt zoals het er nu naar uitziet dus permanent.
Een klein lichtpuntje is dat niets zo veranderlijk is als de politiek, dus we blijven hoop houden!
Nog veel 'haken en ogen'
Er zijn nog wel vraagtekens over de voorwaarden die enkele politieke partijen hebben gesteld alvorens akkoord te gaan met het wetsvoorstel.
Zo is er bijvoorbeeld een voorwaarde dat burgemeesters ontheffingen mogen afgeven voor siervuurwerk, maar alleen in buurt- of verenigingsverband.
Maar het is nog niet duidelijk hoe dat er dan uit moet gaan zien.
Wie kunnen er b.v. een vergunning aanvraag doen, en op welke gronden kan een burgemeester dit toestaan of weigeren etc.
Hoe moeten die verenigingen aan het siervuurwerk komen als het verboden is. En hoe moet dat vuurwerk dan getransporteerd en opgeslagen worden?
En wie mag dit dan uiteindelijk afsteken?
Ook zijn er daarnaast nog hele grote vraagstukken over het handhaven van het verbod.
Er is simpelweg niet voldoende capaciteit om dit uit te voeren.
Kleine vuurwerkproducten (categorie F1, zoals sterretjes) vallen buiten dit verbod en mogen het hele jaar door verkocht en afgestoken worden.
De Nederlandse vuurwerk traditie
De vuurwerktraditie in Nederland kent een lange geschiedenis.
In het begin wordt het vooral ingezet tijdens feestelijkheden.
Het einde van de Tachtigjarige Oorlog wordt bijvoorbeeld in 1648 op de Dam gevierd met vuurwerk.
Na de Tweede Wereldoorlog werd vuurwerk populair onder brede lagen van de bevolking.
De toegenomen welvaart maakte het mogelijk dat iedereen vuurwerk kon kopen.
Pas in de jaren zestig en zeventig van de twintigste eeuw ontstaat de gewoonte om tijdens de jaarwisseling zelf vuurwerk af te steken.
En rond 1965 kwamen de vuurpijlen en gillende keukenmeiden massaal in trek en ontstaat de gewoonte om tijdens de jaarwisseling zelf vuurwerk af te steken.
HVLV – Het Vuurwerk Liefhebbers Verbond is een stichting zonder winstoogmerk, opgericht door en voor vuurwerkliefhebbers.
Deze stichting heeft enkele interessante publicaties gedaan over consumenten vuurwerk.
Hieronder vindt je enkele publicaties:
HVLV-Vuurwerkcheck-informatiebrochure
in perspectief
HVLV – Vuurwerk – boosdoener of zondebok?
Argumenten
Voorstanders van het vuurwerkverbod hebben een reeks aan argumenten bedacht om het verbod kracht bij te zetten.
Maar kloppen deze (veelal aannames) wel?
De aangedragen argumenten voor een vuurwerkverbod richten zich op de veiligheid, het milieu, en de overlast.
Zo wordt beweerd dat een verbod het aantal gewonden met vuurwerk vermindert, er schade ontstaat door vuur, en de vervuiling van lucht en leefomgeving.
Ook wordt beweerd dat het de stress bij dieren vermindert, de overlast door geluid en vandalisme beperkt, en het geweld tegen hulpverleners tegengaat.
Dus in het kort de volgende punten:
- Veiligheid en Gezondheid
- Milieu
- Overlast en Gedrag
- Handhaving
Laten we deze argumenten even nader bekijken
Veiligheid en Gezondheid:
Argument: Minder slachtoffers
“Het afsteken van vuurwerk veroorzaakt jaarlijks veel ongelukken, waaronder ernstig letsel bij zowel gebruikers als omstanders. Een verbod zou het aantal slachtoffers drastisch doen dalen.”
In de media leest u geregeld dat mensen hun vingers of handen kwijt raken door het afsteken van vuurwerk. Wat er vaak niet bij wordt vermeld is dat deze letsels veroorzaakt zijn door illegaal vuurwerk.
Het zwaarste vuurwerk dat in Nederland legaal mag worden verkocht is helemaal niet in staat om vingers of complete handen op te blazen. Er zijn namelijk testen gedaan door Stichting VuurwerkCheck met het toen nog legale knalvuurwerk, de zogenaamde ‘rotjes’.
Zelfs het zwaarste ‘rotje’ was destijds niet in staat om ook maar één vingerkootje van de hand af te blazen.
Illegaal vuurwerk kan wel zeer zwaar letsels veroorzaken, tot amputatie van ledematen aan toe.
Door een permanent verbod op legaal (CE goedgekeurd) vuurwerk stijgt de verkoop van zwaar illegaal vuurwerk wat in onze ogen meer ernstige ongevallen met zich mee zal brengen.
(Overigens mag er vanaf 2020 al geen legaal knalvuurwerk meer in Nederland worden verkocht en afgestoken)
Laten we wel zijn, IEDER vuurwerkletsel is er 1 te veel!
Maar we moeten ook niet vergeten dat naar schatting 90% van alle zware letsels NIET veroorzaakt worden door LEGAAL vuurwerk.
Er zijn onderzoeken waarbij het slachtoffer op de spoed eisende hulp wordt gevraagd hoe het letsel tot stand is gekomen (Legaal of illegaal vuurwerk) en dit wordt vervolgens gerapporteerd.
Maar dit is absoluut niet relevant, zou je zelf toegeven dat je illegaal vuurwerk hebt afgestoken?
Buiten het feit dat je dan toegeeft dat je een strafbaar feit hebt gepleegd en hierdoor in de problemen kan komen, is er ook nog eens de angst of je verzekeraar je medische kosten wel gaat dekken.
Zoals gezegd zijn er vanaf 2020 op aangeven van de Nederlandse vuurwerk federatie diversen soorten vuurwerk uit de handel genomen omdat deze eventuele overlast konden veroorzaken.
Denk hierbij b.v. aan rotjes (geluidsoverlast) en b.v. de ‘Romeinse kaarsen’ kaarsen en vuurpijlen welke VEELAL door VERKEERD GEBRUIK ook gevaarlijke situaties konden veroorzaken.
Dit alles om zo veel mogelijk bij te dragen aan een veiligere jaarwisseling.
Milieu:
Argument: Minder milieuvervuiling
“Vuurwerk zorgt voor veel fijnstof, zware metalen en microplastics in de lucht en leefomgeving, wat schadelijk is voor mens en natuur.”
Vuurwerk wordt al jaren als een grote milieuvervuiler geportretteerd. Dit komt waarschijnlijk door de grote rookontwikkeling die men bij vuurwerk ziet. Echter, vuurwerk is vele malen minder schadelijk voor het milieu dan men doet voorkomen. Volgens onderzoek is bewezen dat vuurwerk in Nederland slechts 0,97% verantwoordelijk is voor de totale uitstoot broeikasgassen tijdens de oudjaarsdag.
Effect op milieu minimaal
Vuurwerk is niet goed voor het milieu, dat valt niet te ontkennen. Maar dat zijn wel meer dingen die wij als mensen doen voor ons vermaak. De vraag die daarom gesteld zou moeten worden: heeft het oudejaarsvuurwerk een dusdanig effect op het milieu dat het verboden moet worden?
Die vraag kunnen we met nee beantwoorden, want de effecten zijn minimaal en kortstondig.
Geringe vervuiling milieu door zware metalen in vuurwerk.
De vervuiling door zware metalen uit de pyrotechnische componenten zijn gering. Deskundigen van het RIVM hebben de effecten van de Enschedese vuurwerkramp (ruim 177 ton aan vuurwerk) onderzocht op mens en natuur.
Zo is er volgens het onderzoek ‘geen verhoogde lichaamsbelasting’ van de onderzochte stoffen aangetroffen. Ook is aangetoond ‘dat de explosie niet gezorgd heeft voor een significante toename van de gehalten in de bodem’.
De vuurwerkbranche gaat zelfs verder; CO2 neutraal vuurwerk
In vrijwel alle bedrijfstakken in zowel Nederland als de rest van Europa gaan we steeds groener werken.
Zo ook bij diversen vuurwerkimporteurs in Nederland.
Zij vinden het dan ook erg belangrijk om hun steentje bij te dragen aan een betere planeet. Om dit te realiseren zijn er vanaf 2021 diversen initiatieven gestart waaronder gebruik van duurzame grondstoffen en compensatie van CO2.
Overlast en gedrag
Argument: Minder schade en overlast
“Voorkomen van vandalisme:
Het afsteken van vuurwerk gaat vaak gepaard met het vernielen van straatmeubilair en andere eigendommen.
Minder overlast:
Een verbod kan geluidsoverlast verminderen en de stress bij mensen die er gevoelig voor zijn, zoals ouderen, verlagen.
Minder geweld tegen hulpverleners:
Vuurwerk wordt door een deel van de bevolking gebruikt om geweld te plegen tegen politie, brandweer en ambulancepersoneel.”
Voorkomen van vandalisme:
Om te beginnen: heb je wel eens geprobeerd om een siercake in een brievenbus te stoppen?
Natuurlijk lukt u dat niet. Een siercake past niet eens in een brievenbus, laat staan dat hier een brievenbus mee opgeblazen kan worden.
Veilig Nederlands consumentenvuurwerk heeft niet de kracht om objecten op te blazen. Een siercake schiet vuurwerk de lucht in om daar voor een prachtig effect te zorgen.
Mensen kopen de siercakes om te genieten van die prachtige effecten, niet om objecten mee op te blazen.
Daarvoor zijn siercakes simpelweg te prijzig.
Stichting Vuurwerkcheck een onderzoek gedaan naar de kracht consumenten vuurwerk. Daarbij is geprobeerd een verkeersbord en een brievenbus op te blazen. Dit is zelfs niet gelukt met het zwaarste Nederlandse vuurwerk welke toegestaan is in Nederland.
Dit lukte wél met illegaal buitenlands knalvuurwerk dat altijd al verboden is geweest in Nederland.
Zo ziet u maar dat zwaar knalvuurwerk niet voor niets illegaal is in Nederland. Toch wordt er nog veel schade aangericht met dit illegale vuurwerk.
Dit betreuren wij ten zeerste, wij zijn tegen vandalisme met vuurwerk.
Wij staan achter het beleid dat de handel en het afsteken van zwaar illegaal vuurwerk hard aangepakt wordt.
Minder geweld tegen hulpverleners
Nederlands consumentenvuurwerk mag slechts de laatste drie dagen van het jaar verkocht worden, en is dus niet verantwoordelijk voor de overlast die mensen soms al maanden van tevoren ervaren.
Daarnaast moet Nederlands consumentenvuurwerk aan zeer strenge eisen voldoen voor het in Nederland verkocht mag worden. In die eisen is de hoeveelheid kruit die consumentenvuurwerk mag bevatten gereguleerd. Dit zorgt ervoor dat consumentenvuurwerk niet te hard kan knallen, waardoor de overlast beperkt blijft, en het niet bruikbaar is om vernielingen mee aan te richten.
Een verbod op veilig Nederlands consumentenvuurwerk zou dus niet bijdragen aan de oplossing van deze problemen.
Sterker nog: de handel in illegaal vuurwerk zal enorm toenemen. Het tijdelijke vuurwerkverbod in 2020 tijdens de Corona pandemie is hiervan een bewijs.
Vuurwerkhandelaren in illegaal vuurwerk hebben hun handel zelfs zien vervijfvoudigen! Daarnaast is in de maanden november en december 2020 nog nooit zoveel vuurwerk afgestoken dan in dezelfde maanden van voorgaande jaren.
Het aantal meldingen van vuurwerkoverlast is explosief gestegen volgens de politie.
Ook de vernielingen door illegaal vuurwerk nemen toe. Sommige gemeenten zien zelfs dat nog voor de kerstdagen al meer schade is aangericht door vuurwerk dan tijdens heel de jaarwisseling.
Laten we niet vergeten dat consumentenvuurwerk maar 8 uur per jaar mag worden afgestoken.
Dat is ongeveer 0,0913% van een jaar.
Het is dus een illusie dat een verbod op veilig Nederlands consumentenvuurwerk de schade beperkt en alle vuurwerkoverlast oplost.
Minder overlast:
Nederlands consumentenvuurwerk mag slechts de laatste drie dagen van het jaar verkocht worden, en is dus niet verantwoordelijk voor de overlast die mensen soms al maanden van tevoren ervaren.
Daarnaast moet Nederlands consumentenvuurwerk aan zeer strenge eisen voldoen voor het in Nederland verkocht mag worden. In die eisen is de hoeveelheid kruit die consumentenvuurwerk mag bevatten gereguleerd. Dit zorgt ervoor dat consumentenvuurwerk niet te hard kan knallen, waardoor de overlast beperkt blijft, en het niet bruikbaar is om vernielingen mee aan te richten.
Een verbod op veilig Nederlands consumentenvuurwerk zou dus niet bijdragen aan de oplossing van deze problemen maar eerder het afsteken van illegaal vuurwerk stimuleren.
Handhaving
“Gerichtere handhaving: Een algeheel verbod maakt handhaving eenvoudiger en effectiever, omdat de focus verlegd kan worden van individuele overtredingen naar illegaal vuurwerk.”
De handhaving van een vuurwerkverbod is simpelweg niet uit te voeren door de massale overtredingen.
Dit hebben we bijvoorbeeld ook kunnen zien tijdens de Corona crisis toen er ook een algeheel vuurwerk verbod van kracht was.
Gemeenten zien nu al af van lokale verboden omdat handhaving niet of nauwelijks mogelijk is.
Daarnaast is het bijna onmogelijk om iemand op ‘heterdaad’ te betrappen indien er vuurwerk wordt afgestoken.
Daarnaast is er een capaciteitsproblemen bij politie en BOA’s:
De politie en buitengewoon opsporingsambtenaren (BOA’s) hebben tijdens de jaarwisseling geen capaciteit om handhaving te garanderen.
Een ander probleem is dat in onze omringende landen vuurwerk het gehele jaar verkrijgbaar is. In bepaalde landen is het zelfs mogelijk als consument extreem zwaar vuurwerk te kopen wat vervolgens het risico op letsel en schade door vandalisme weer doet toenemen.
Dus het blijft dweilen met de kraan open.
Wat kan dan wel een oplossing zijn?
Ondanks dat het ernaar uitziet dan er een algeheel vuurwerkverbod komt denken wij dat er ook andere oplossingen mogelijk zijn. (of geweest waren)
De politie kan zich beter richten op het opsporen van illegaal vuurwerk.
Ondanks dat er jaarlijks tussen de 50.000 en 100.000 kilo word onderschept is dit slechts een druppel op de gloeiende plaat.
Naar schatting wordt er jaarlijks voor tussen de 25 en 30 miljoen aan illegaal vuurwerk verhandeld, dat is bijna 1/3 van de legale verkoop van consumenten vuurwerk! (En met een totaal vuurwerkverbod zal dit waarschijnlijk alleen nog maar toenemen.)
Zwaardere straffen voor het in bezit hebben (of afsteken van) illegaal vuurwerk.
Ook het uitdelen van zwaardere straffen tegen geweld delinquenten zal bijdragen aan een veiligere oud en nieuw viering.
Maar het aller belangrijkste is dat mensen hun verstand moeten gebruiken en begrijpen dat overlast veroorzaken met vuurwerk en rellen en agressie tegen hulpverleners GEEN onderdeel is van de Nederlandse traditie om oud & nieuw te vieren.
En juist deze mensen hebben het nu voor ruim 10 miljoen Nederlanders verpest!
